Dat blijkt uit door het Kadaster bijgehouden transacties van woningbouwkavels. Volgens bureau Metafoor Ruimtelijke Ontwikkeling blijkt uit die cijfers dat de transactieprijzen zich weinig laten beïnvloeden door de marktontwikkelingen. Immers, de woningprijzen van bestaande woningen in stegen het tweede kwartaal met 4 procent en de zogeheten krapte-indicator kent de laagste stand van deze eeuw. Op de markt voor nieuwbouwwoningen zijn dezelfde trends zichtbaar: het aanbod is dit kwartaal verder afgenomen en de gemiddelde prijs van een nieuwbouwwoning is toegenomen met 4,4 procent.

Betaalbare woningbouw

‘In de praktijk blijkt dat gemeenten de grondprijzen maar mondjesmaat verhogen. Bovendien verkopen gemeenten regelmatig gronden voor een lagere prijs om betaalbare en duurzame woningbouw te stimuleren’, aldus Metafoor-directeur Erik Berkelmans.

De gevolgen van de coronacrisis lijken de eerder verwachtte trends te versnellen. De directe woningbouwkosten stijgen nog slechts gering en de resultaten van aanbestedingen vallen lager uit: de prijs die aannemers vragen voor het bouwen van woningen daalt ten opzichte van vorig kwartaal 0,57 procent. Dat is volgens Berkelmans een behoorlijke daling. ‘Hoewel de voorgaande kwartalen al zeer geringe dalingen lieten zien, is het voor het eerst in circa zeven jaar dat een dergelijk sterke daling voorkomt.’

Coronavirus

Hoewel de directe loon- en arbeidskosten nog steeds stijgen, worden bouwopdrachten voor een lagere prijs op de markt gezet. Dat houdt volgens Berkelmans verband met de tegenslagen die de bouwsector recentelijk te verwerken kreeg. Werd de sector eerder bedreigd met stikstof en PFAS problematiek, momenteel kampt de sector met de situatie rondom het coronavirus. Daardoor keldert niet alleen het ondernemers-vertrouwen in de bouw, maar ook de orderportefeuilles in de sector zijn flink gekrompen. Veel bedrijven hebben dan ook overheidssteun aangevraagd.

Opruimen
Dat komt omdat failliette afvalbedrijven vaak bergen onverwerkt afval achterlaten. Het is vervolgens aan lokale overheden om de rommel op te ruimen. In de Limburgse gemeente Stein bijvoorbeeld, kostte het faillissement van afvalbedrijf BAG in 2018 de gemeente en provincie samen 5,5 miljoen euro.

Onverzekerd
De schade kan niet op het bedrijf verhaald worden, dat is immers failliet. En ook verzekeraars dekken de schade niet. Vanwege het hoge risico willen steeds minder verzekeraars afvalbedrijven nog verzekeren, waardoor veel afvalbedrijven onverzekerd zijn. Dat betekent dat de kosten uiteindelijk worden afgewikkeld op de maatschappij.

Branden
In totaal onderzocht Investico acht faillissementen in de afvalsector waarbij gemeenten en provincies opgeteld voor 15,9 miljoen euro aan kosten moesten opdraaien. Maar in totaal gingen er de afgelopen vijf jaar tenminste 22 afvalbedrijven failliet. Het Interprovinciaal Overleg (IPO) constateerde al eerder dat zowel het aantal branden als het aantal faillissementen in de sector sterk toeneemt, en trok bij het rijk aan de bel.

Toezicht

Bijzondere uitdagingen
De minister gaat in zijn antwoorden op vragen van D66-Kamerleden Maarten Groothuizen en Joost Sneller over hoe deze lokale experimenten met mondkapjes zich verhouden tot artikel 10 van de Grondwet (recht op eerbiediging van de persoonlijke levenssfeer). Volgens De Jonge kampen de veiligheidsregio’s met ‘bijzondere uitdagingen’ als het gaat om de naleving van coronamaatregelen en de handhaving daarop en bestaat er bij hen een bredere behoefte om te experimenteren met gedragsinterventies. ‘Zij krijgen de ruimte om lokaal te verkennen welke oplossingen bijdragen.’

Inzet noodverordening ‘tijdelijk mogelijk’
Hoogleraren als Jan Brouwer en Wim Voermans hebben meermaals kritiek geuit op de (langdurige) inzet van de noodverordeningen en wezen erop dat een algemene of lokale mondkapjesplicht juridisch niet kan. Maar in tegenstelling tot het standpunt van de hoogleraren, meent het kabinet dat ‘gelet op de bijzondere situatie waarin we ons bevinden bij uitzondering het inzetten van deze noodverordeningen tijdelijk mogelijk is’. ‘In het advies van de Raad van State van 25 mei 2020 kan steun worden gevonden voor dit standpunt.’ Wel is motivering van noodzaak, proportionaliteit en subsidiariteit van maatregelen steeds vereist. ‘Dit gaat dan om een goede motivatie naar tijd en plaats, op basis van de lokale ontwikkelingen rond gedragingen van de bewoners en bezoekers.’

Bestuursrechtelijke mogelijkheden
Deze lokale mondkapjesplicht nadrukkelijk een aanvulling op de anderhalvemeternorm en komt daarvoor niet in de plaats, schrijft minister De Jonge. ‘Overtreding hiervan is strafbaar (artikel 443 van het Wetboek van Strafrecht). Op schending van de mondkapjesplicht staat een boete van 95 euro en de voorzitters van de veiligheidsregio’s hebben bestuursrechtelijke mogelijkheden om hun noodverordeningen te handhaven (artikel 34 van de Tijdelijke wet COVID-19 Justitie en Veiligheid).’

Rechtszaken vóór 1 september
Mensen die na een boete een gang naar de rechter willen maken staat dat uiteraard vrij. ‘Het OM beoordeelt alle door politie en boa’s uitgeschreven processen-verbaal en weegt in elk individueel geval zorgvuldig of de zich voorgedane situatie aanleiding geeft tot het opleggen van een boete vanwege overtreding van de noodmaatregelen.’ Het is aan de rechter te beoordelen of de boete rechtmatig is opgelegd, ‘waarbij rekening zal worden gehouden met de omstandigheden van het geval’. ‘De rechtspraak en het OM spannen zich beide in om vóór 1 september 2020 een (beperkt) aantal verzetszaken tegen corona-strafbeschikkingen bij de kantonrechter aan te brengen.’

Begrip
Maar hoe gaat minister De Jonge de burger uitleggen dat hij vanuit gezondheidsperspectief geen reden ziet om een niet-medisch mondkapje te dragen, maar dat dit, onder omstandigheden, toch wordt verplicht? En is die behoefte om te experimenteren voldoende grond voor een verplichting? De Jonge zegt ‘begrip’ te hebben voor de experimenten met de mondkapjesplicht. ‘We willen allen graag weten hoe aanvullende maatregelen een bijdrage kunnen leveren aan gedragsbeïnvloeding.’

Jongeren en toeristen

Meer flexibele inzet eigen medewerkers

Ruim twee derde van de gemeenten gaf aan dat ze actief proberen externe inhuur terug te dringen. Dit doen ze meestal door flexibele inzet van (eigen) medewerkers (42 procent), het omzetten van flexibele in vaste banen (40 procent) en het aanbieden van tijdelijke dienstverbanden (36 procent). Raamcontracten voor externe inhuur tegen lagere kosten (24 procent) en bestuurlijke maatregelen (17 procent) zijn minder in trek. Bij de kleinste gemeenten (onder 20.000 inwoners) is de externe inhuur met 19 procent gelijk gebleven aan 2018. In de andere gemeentegrootteklassen daalden de externe inhuur vergeleken met 2018, het meest in de G4: van 21 naar 18 procent van de loonsom.

Aandeel flexibele bezetting gelijk gebleven

Net als een jaar eerder betrof 18 procent van de bezetting in 2019 flexibele bezetting: medewerkers die op basis van een uitzend-, payroll- of detacheringsovereenkomst werkzaam zijn, zzp’ers en medewerkers met een tijdelijke aanstelling van maximaal een jaar (exclusief proefaanstellingen). Daarmee is de toename van flexibilisering in de periode 2015-2017 stopgezet. De helft van de gemeenten geeft aan het flexibele deel van de bezetting te willen verkleinen en 28 procent wil deze gelijk houden. Een vijfde van de ondervraagde gemeenten wil het flexibele deel juist vergroten.

Minder payrolling